Sociale rechtvaardigheid dat naar de dood leidde
Activist, Nationalist, Vakbondsleider Anton de Kom (1898-1945) was zijn tijd ver vooruit. Verguisd door het koloniale bewind in Paramaribo werd hij vaak gevangen gezet, en als opruiend beschouwd. De Kom ook wel ADEK genoemd, kwam op voor sociale rechtvaardigheid van de arme bevolking in Suriname. Waar gezaghebbers en welgestelden zich minachtend uitlieten over de bevolking, betrad hij steevast de barricaden om een volgens de machthebbers verhulde politiek geluid te bazuinen. Dit kwam hem telkens duur te staan, maar de Kom was een doorzetter en gaf geen krimp. 
De Kom kan – naast mede activist Louis Doedel – worden gezien als een groot voorvechter voor sociale –en economische gelijkheid wat wij nu mensenrechten noemen. Zelfs deed hij zijn gezin te kort, maar hij bleef strijden voor een betere, menselijke behandeling voor de minder bedeelden. (Nazaten van de tot slaaf gemaakten en Contractarbeiders, red). Opvallend was dat hij een grote aanhang had onder het Javaans bevolkingsdeel. Hij werd door hen op handen gedragen; zagen in hem een soort messias, een verlosser in bange tijden tijdens het snoeiharde koloniaal bewind onder Gouverneur Kielstra (1933-1944). De Kom moet hebben gevoeld dat zijn einde hoe dan ook in deze verbeten strijd hem naar de dood zou leiden. Hij werd gevangen genomen, en naar Nederland overgebracht. 
Met het uitbreken van de Tweede wereldoorlog tijdens de Nederlandse bezetting werd ADEK gedeporteerd naar het naburige Hitler-Duitsland, waar hij ten slotte op 24 april 1945 overleed. Zijn nalatenschap “Wij slaven Suriname” , is een belangrijk naslagwerk, dat in het Surinaams bewustwordingsproces een voorname plaats inneemt. In de jaren zeventig van de vorige eeuw uitgekomen in tijdschrift vorm, is het steeds herdrukt, zelfs meer dan ander literair werk van dichters en schrijvers als Roemer, Dobru, Cairo, Shrinivasie, Mc Leod. In het voorjaar van 2020 is “Wij slaven van Suriname” als zestiende druk verschenen . Een monument dat in elke huiskamer-bibliotheek een ereplaats verdient.
Anton de Kom en gezin
Comment here